Borsa Yatırım Fonu, bir endeksi esas alan ve o endeksin performansını yatırımcıya yansıtmayı gaye edinen fonlardır. Payları borsada işlem görmektedir. Fon içerisinde yer alan hisse senetleri temel alınan endeksin içeriğinin bizzat aynısı ortaya konularak oluşturulur. Ayrıca hisse senetlerinin yüksek likidite, alım –satım kolaylığı gibi risk dağıtma, yatırım yapılan piyasaların getirilerinde yatırımcıları yararlandırma vb. nitelikleri birleştirir.
Tıpkı hisse senetlerindeki gibi aracı kurum kullanılarak BİST’ten alım – satım yapılabilmektedir. Borsa Yatırım Fonu, “BYF” şeklinde kısaltma olarak da kullanılır.
Fonların İşleyişi
Fonlar nasıl işliyor? Fonların işleyişi hakkında kısa bir açıklama yapalım. Altın endekli bir altın borsa yatırım fonu kurulduğunu sektörde düşünelim. Piyasada ise altın fiyatı 100 TL olsun. Altın odaklı fonun fiyatı da 1 gram = 1 katılma payı olacağından 100 TL üzerinden işlem görecektir. Fonun gider kesintileri fon içinden kesilir. Altın yükseldikçe yatırımcı olarak biz de kazanç sağlarız. Düştüğünde ise aynı oranda zarar etmiş oluruz.
Kanun kapsamında BYF’lerin portföyünde bulunan varlıkların yaklaşık %75’i faizli olarak ödünç verilebilmektedir. Bu sayede fon ek getiri kazanır. Bu getirinin fona yansıtılmasıyla da fon değer kazanır.
Borsa yatırım fonları, Türkiye’de Avrupa ve Amerika kadar rağbet görmemiş ve hala da yeteri oranda rağbet görmemektedir. Hatta varlığını ve etkisini yitirme noktasındadır. Gelişmiş birçok ülkede ciddi değer gören bu fonlar, başarılı biçimde işlevselliğini devam ettirmektedir.
Genel olarak “Menkul Kıymetler Yatırım Fonları” ve “Borsa Yatırım Fonları” şeklinde iki grup olarak fonlar listelenebilmektedir. Bazı kaynaklarda “Emeklilik Fonları” da listelenmektedir.
Yatırım Fonu ile Nasıl Kazanç Sağlanır?
Yatırım fonlarıyla kazanç sağlayabilmenin 3 temel unsuru var, diyebiliriz.
- Değeri artan menkul kıymetler satıldığında sermaye kazancı elde etmek mümkündür.
- Faiz veya kar payı getirisi sağlanabilir.
- Menkul kıymetler değeri arttığı halde satılamıyorsa katılma paylarının değeri artacaktır. Bu durumda fon toplam değerinin yüksek oluşunu ifade eder. Bu yolla kazanç sağlanabilir. Katılma paylarını satarak kazanç elde edilebilir.
Kapsamlı Olarak Yatırım Fonu Çeşitleri
- Likit Fon
- Hisse Senedi Fonu
- Hazine bonosu ve devlet tahvili
- Yabancı Menkul Kıymetler Fonu
- Altın Fonu
- Kıymetli Madenler Fonu
- Sektör Fonu, Grup Fonu
- İştirak Fonu
- Gayrimenkul Yatırım Fonu
- Girişim Sermayesi Yatırım Fonu
- Borsa Yatırım Fonları
- Emeklilik Yatırım Fonları
- Karma Fon
- Değişken Fon
- Korunma Amaçlı Fon
- Garantili Fon
- Fon Sepeti
- Serbest Yatırım Fonları
Yatırım Fonuna Yatırım Yapacakların Dikkat Etmesi Gerekenler
Yatırım fonuna yatırım yapmayı mı düşünüyorsunuz? Böyle bir yatırımdan önce güvenli yatırım elde edebilmek için iyi araştırma yapılması gerekir. Araştırma safhasında önemli bazı noktalar bulunuyor. Bu önemli noktalara dikkat ederek zarar oranını en aza indirmeniz mümkün. Araştırıp, netleştirmeniz gereken önemli hususlar şunlardır;
- Geçmişte yapılan, gelecekte yapılacak yatırım araçları,
- En yakın tarihli portföy dağılımı,
- Yatırım stratejisi,
- Önerilen Vade,
- Risk oranı,
- Menkul kıymetlerin finansal değer ve performansını gösteren karşılaştırma ölçütü,
- Fon yönetici şirket veya birey,
- Getiri konusunda garanti durumu,
- Fon kurucusu,
- Kurucunun geçmişi ve fon performansı,
- Geçmiş deneyimlerinden geleceğe yönelik performansı ve etkisi,
- Katılma payı,
- Alım – Satım komisyonlarının olup olmadığı ve oranları,
- Erken çıkış komisyonu,
- Gelire uygulanacak stopaj oranı,
- Alım – satım işleminin gerçekleşme süresi vb.