Formasyon sözcüğü Fransızca kökenli olup, Türkçede “biçimleme, yetişim” şeklinde karşılık bulmaktadır. Borsa alanında ise terimsel manada formasyon, birden fazla öğenin belli bir düzlem üzerinde uyumlu olarak yer almasını ifade eder. Formasyonlar, borsa piyasalarındaki hisse senetlerinin teknik manada fiyatlarının hangi yöne eğilim gösterdiğini gösterir. Bununla birlikte kesinliği ve %100 güvenilirliği de bulunmaz. Bu yüzden yatırımcı olarak bizler, formasyonları iyi takip etmeliyiz. Ayrıca hacim, yatırımlarımızda da önemli araçların başında gelecektir.
Kuşkusuz her formasyonun belli kırılımları, kırılım noktaları bulunur. Bu kapsamda hacim hareketlerine bakarak kırılımın yönünü tespit edebiliriz. Dolayısıyla formasyonları hacim hareketlerine uygun olarak kullanmanın yollarını bulmak, öğrenmek zorundayız. Yatırımlarda dikkat etmemiz gereken aşama şu şekilde olmalıdır;
- Formasyonları hacim hareketlerine göre kullanmalıyız.
- Formasyonu iyi tespit etmeli, akabinde ise formasyon türüne uygun destek ve direnç noktaları belirleyip izlemeliyiz.
- Destek ve direnç noktalarına göre de ilgili pozisyonları ayarlamamız gerekiyor.
Yatırımcı olarak formasyon hususunda bizim olmazlarımız nelerdir?
Biz, yatırımcıların formasyon hususunda olmazsa olmazları arasında şu unsurlar ön plana çıkmaktadır;
- İşlem hacmi,
- Kırılım yönü,
- Formasyon hedefleri,
- Formasyon ölçümü.
Bu hususlar evvela iyi bilinmeli ve tespit edilmelidir. Ayrıca “Dönüş Formasyonları” ve “Devam Formasyonları” şeklinde iki ayrı gruba ayırabiliriz.
Dönüş Formasyonları
Dönüş Formasyonları, tepeden veya dipten dönüş şeklinde görülebilir.
- OBO
- TOBO
- İkili-Üçlü Dip
- Üçgen (Simetrik-Boğa-Ayı Üçgeni)
Devam Formasyonları
Devam Formasyonları, eğilimin uzun vadede bozulmadığı ve mevcutta geçici duraklama durumunu ifade eder. Fiyatlar belli bir süre eğilimin aksi yönünde seyreder. Bu duruma birçok yatırımcı ile bizler de fiyatların yükselişi öncesi hazırlığı diyoruz.
- Bayrak Formasyonlar
- Kama
Yatırımcı Olarak Borsada Formasyonlarla İlgili Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Evvela borsanın anlık bir değişim alanı olduğunu unutmayalım. Dikkat etmemiz gereken her adım önemli ve değerlidir. Fakat ilk öncelikli dikkat etmemiz gereken husus değişimleri iyi takip edebilmektir. Borsadaki anlık değişimleri iyi takip etmeliyiz. Ayrıca kazanç elde etmek için kısa vadede anlık takiplerin önemli olduğunu bilmeliyiz.
Konuyu bir örnekle ilişkilendirelim. Pik yapan bir yatırım düşünelim. Ani dibe çöken yatırım özelliği göstersin. İşte böyle bir süreç fark edildiğinde yatırım yapmadan önce mutlaka dikkatli olmamız gerektiğini anlamalıyız. Risk teşkil edebildiği gibi kısa vadede çok ve hızlı para kazanmanın da mümkün olduğu unutulmamalıdır. Ancak deneyim, iyi takip ve akıllıca yatırımlar gerektirir.
Borsa işlemlerinde hisse senedi durumları önemlidir. Fakat güvenilir kaynaklardan iş almalıyız. Yoksa dolandırılma, yüksek oranda para kaybetme, zarar etme gibi istenmeyen durumlarla karşı karşıya kalabiliriz. Kısa sürede çok para kazanma uğruna büyük risk alınmamalıdır.
Yatırım Dostu Tavsiye: Borsa işlemlerinde, formasyon işlemleri dahil iktisat konuları büyük önem arz eder. Bu yüzden matematiksel ve iktisat gerektiren konuların önemli olduğu bilinen gerçektir. Hızlı ve pratik matematiksel işlemler yapmak faydalı olacaktır. Fakat yine de ne denli titiz, önemle matematiksel, istatistiksel işlemler yapılırsa yapılsın yine de bazı durumlarda yeterli olmayabiliyor. Bazı durumlarda yeterli oranda kazanç elde edemeyebiliriz. Mümkün mertebe hassas ve titiz olmak, iktisat ve matematiksel alanda hızlı işlem yapmaktan çok daha iyidir. Evet, önemli ve olması gereken bir husustur. Ancak yine de hata yapma riski yüksektir. O yüzden akıllıca, adım adım ve titizce analizler yapılmalı, faydalı borsa ve formasyon araçları kullanılmalıdır. Sonrasında gereken yatırım hesaplarımızı yapabilir ve yatırımda bulunabiliriz.
Formasyon Türleri
İkili Dip Formasyon
Güvenilir ve sıkça karşılaşılan formasyon türlerinin başında ikili dip formasyon geliyor. Bir borsa ürününün fiyatında seyreden düşüşü, dipten düşüşüne dair sinyaller veren formasyon çeşididir.
İkili Tepe Formasyon
İkili dip formasyon ile benzer özelliktedir, diyebiliriz. Tek farkı da yükselen grafiksel verilerde simetrik özellikler göstermesidir.
Yükselişe devam eden bir fiyat ilk önce belli bir direnç noktasına ulaşır ve tekrar geri döner. Bu aşamada fiyatın toparlanma safhası doğar. Sonra aynı seviyeye tekrar ulaşır ve hareketine devam edemez. Geri döndüğünde ikili tepe formasyonunun en sonki aşamasına geçer. Artık fiyat bu seviyeden daha aşağı geri bir noktaya düşerse ikili tepe formasyonu tamamlanır.
Üçgen Formasyon
Fiyat belli bir hareket alanına sahiptir. Bu alan ekseninde her geçen an daralma görülür. Sonra fiyat hareketi kalmaz. Fiyatta sıkışma olur ve bir noktadan fırlayıp yolunu bulur. Kendince yeni bir akış belirler. Doğasına uygun olarak hareketlilik göstermeyi ister. Aşırı dönüşümün olmadığı piyasa kazanç elde edilemez. Edilse bile çok yüksek ve kesin sonuçlar olmaz. Bu yüzden fiyatın bu şekilde işlevselleşmesi yatırımcı olarak bizlerin istediği bir şeydir. Bu eksende fiyat hızlı değişimler ve mesafe kat etme gösterir. Aradaki farklı kapatmaya meyillidir. Böyle bir akışı üçgen formasyon betimler.
Üçgen formasyonun en temel üç bölümü vardır. Bunlar;
- Yükselen üçgen,
- Alçalan üçgen,
- Simetrik üçgen. Önemli haber ve olayların hemen öncesinde görülen formasyon türlerinden birisidir.
Omuz Baş Omuz Formasyon
Yükselmeye devam eden fiyatın eğilimindeki geri dönüşü sinyal veren formasyondur.
Dikdörtgen Formasyon
Kararlı biçimde bir fiyatın belli yönde ilerlediği anda ters yönde tepkiyle karşılaştığı olayı kapsar. Kısa bant içinde yukarı – aşağı hareketler gösterip, oyalanma gösterir. Bu sürece dikdörtgen formasyon denilir.
Bayrak Formasyon
Kısa vadeli görünümde oluşan, eğilimin devamı niteliği gösteren formasyon grafiklerine bayrak formasyon denilir. Asla geri dönüş formasyonu değildir. Bu durumu dikkate almamız gerekiyor. Bayrak Formasyon, denilmesinin nedeni şudur; Bayrak formasyonu ile flama formasyonu birbirlerine büyük oranda benzer. Sert yukarı fiyat eylemlerinin ardından kısa sürede bir pekiştirme oluşur. Bu pekiştirilmiş grafiğin şema ve şekli de tıpkı bir bayrak biçimindedir. Bu yüzden bayrak formasyon olarak adlandırılır.
Sert ve ani yükselişlerin görüldüğü bilinen bir gerçektir. Böyle bir harekete denk geldiğimizde mutlaka bayrak çizimlerini takip etmeliyiz. Bayrak oluşumunun sınırının sekiz bar olduğunu da unutmayalım. Pek 20 bar üzerine çıkıldığı durumlarla karşılaşılmamıştır.
Takoz Formasyon
Bir süreç ekseninde fiyatların genel manada artık hareketsizleştiği ve her geçen an sıkıştığı oluşuma takoz formasyon denilir. Oluşum durumu üçgenlere benzer ama oluşum süreci çok daha uzundur.