Halk arz, şirketlerin öz kaynak yoluyla senet ihraç etmesi ve kaynak sağlamasıdır. Burada temel amaç ise şirket ihtiyaçlarını karşılamaktır. Şirketin kendi hisse senetlerini birden fazla sayıda önceden bilinmeyen yatırımcılara satış yapması durumuna halka arz denilir. Öncesinde ise çağrı ve ilan ile satışı gerçekleştirilir.
Halka Arz Hisse Senetleri ve bu imkân sayesinde herkes hisse senedi alabilmektedir. Şirketlerin sahip olduğu varlıkları minik paylara bölmesi ve satışa sunması durumudur.
Şirketler Neden Halka Arz Yöntemine Başvurur?
Birden farklı neden ve gerekçe olabilmektedir. Bunlardan bazıları şunlardır;
- Şirket, büyüme oranlarını dikkate alarak faaliyet alanlarını genişletmek isteyebilir.
- Yatırım fonu sağlamak isteyebilir.
- Finansal kaynak açığını kapatmak için böyle bir yönteme girişebilir.
- Banka kredisi veya borçlanmaya gitmeden yatırım yapmak isteyebilir.
- Mevcut borçların ödenmesi gerekebilir.
NOT: Halka Arz yöntemi, yatırımcı olarak bizlere kolay hisse senedi almamızı sağlar. Özellikle uzun vadede olumlu sonuçlar elde etmemiz için birebirdir.
Halka Arz Temel Şartları
Halka arz işlemi için bazı şartlar bulunuyor. Bunlardan bazıları şunlardır;
- Aracı kurumlarla irtibat kurmak.
- SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) ile irtibat kurmak.
- Şirket verilerinin Borsa İstanbul ve SPK uzmanları tarafından incelenmesi.
Şirketler Halka Arz İle Ne Kazanır?
- Finansman sağlar.
- Mali yapılandırmayı ve yapıyı kuvvetlendirir.
- Likide sağlar.
- Şirket prestijini artırır.
- Şirket için kredibiliteyi artırır.
- Değer artışı sağlar.
Halka Arz İşleminin Dezavantajları
Faydaları olduğu gibi birtakım dezavantajları da olabilmektedir. Bunlardan bazıları;
- Şirketler için oldukça maliyetli bir işlemdir. Anlaşmalı aracı kurum, bu süreç boyunca istihdam ettiği çalışan, başvuru ücreti ve vergileri şirkete finanse edebilir. Onay işlemlerinde birtakım teknoloji, muhasebe sitemi vb. gerekebilir. Bu da ek maliyet anlamına geliyor.
- Şirketlerin halka arz işlemi sonrasında da yapmaları gereken bazı yükümlülükler bulunur. Belli oranda aracı kuruluşlarla çalışılmak zorundadır.
- Karar alma süreci şirket nezdinde normalden çok daha uzundur. Çünkü hissedarlar olmaksızın önemli kararlar şirket bünyesinde alınamaz.
- Halka açık şirket oldukları için her açıdan her durumu açıklamak zorundadır. Rakiplerin gizlilikle yürüttüğü faaliyet ve başarıları elde etmesi güçleşir. Medyaya kolay yansıyan haber ve işlem bildirimleri doğar.
- Şirket değerini artırabilir. Fakat sonrasında değer kaybı yaşanabilir. Hissedarların hisselerini aynı anda elden çıkarması, ciddi değer kaybına neden olacaktır.
Şirketlerin Borsaya Girebilme Şartları ve Anonim Ortaklıkların Halka Açılma Süreci
Bir şirketin borsaya açılması için aracı kurum veya kuruluşlarla çalışması ve halka arz yönetimi ile açılması gerekir.
Bir anonim ortaklık olan şirkette ortak sayısı 250’yi aşması durumda ortaklık payları halka arz edilmiş sayılır. SPK’ya tabi olmak zorunluluğu bulunur.
Satış Yöntemleri
- Borsada Satış,
- Talep Toplama,
Borsaya Kote Olmak
Borsaya kote olmak demek, halka arz edilen hisse senetlerinin borsaya kaydedilmesi anlamına gelir. Kote edilmeyen hisse senetleri ticari olanağa sahip değildir. Kote edilmiş hisse senedi demek, bahse konu hisse senedinin borsada tanındığı anlamına gelir. Alım ve satım işlemi için gerekli iznin bulunduğunu ifade eder.
Liste Dışı Kalmak
Halka Arz konusuyla beraber borsada sıkça duyulan terimlerden birisi de “Liste Dışı Kalma” terimidir. Şayet bir hisse senedi borsaya girme ya da borsada olma durumunda temel gereksinimleri karşılayamıyor veya karşılayamayacak duruma düşmüşse doğrudan listeden çıkarılır. İşlem gören hisse senetleri OTCBB (Tezgâh Üstü Bülten Tahtası) yahut Borsa Dışı Piyasalarda işlem görebilmektedir. Bir hisse senedi liste dışı kalmışsa yatırımcı açısından güven kaybı da yaşayacak demektir. Birçok hisse senedi ise iflasa doğru adımlıyor, diyebiliriz. Değer kaybedecektir.
0 Seviyesini Görme Hali
Eğer bir hisse senedinin değeri 0 seviyesine düşmüşse bunun etkileri uzun veya kısa süreli değişkenlik gösterebilir. Bu tarz senetlerde yatırımlarımız uzun soluklu ise durum sıfır olacaktır. Kısa pozisyonda ise de %100 kazan demektir. Beklenen ve istenilen bir senaryodur.