Seans, kelime kökeni bakımından bir meslek veya sanatı icra eden kişinin bir iş için her defasında sarf ettiği süre demektir. Sinema, tiyatro vb. sanat dallarında ise sergilenen her bir gösterimin biri “seans” olarak geçer.
Borsa terimi olarak ise yeni hisse senedi ihraç edilerek mevcut ödenmiş veya çıkarılmış sermayenin artırılmasını ifade ettiği gibi, borsada ilgili borsanın çalışma saatlerini de kapsar. En yalın haliyle borsanın işlev gösterdiği, çalıştığı süreyi belirtir.
Borsa İşlem Saatleri, dünya geneliyle beraber Türkiye’de de en çok merak edilen ve günceli sürekli kontrol edilen konulardan birisidir. Peki, Borsa İşlem Saatleri nedir, ne aşamada güncelledin ve çalışma saatlerinin temel süreci nedir, 2021 yılı için güncel borsa işlem saatleri hakkında detaylar nelerdir, inceleyelim.
Bütün borsalar, belli seans süresi içerisinde işlemlerini gerçekleştirmektedir. Ülkemizin en önemli borsalarının başında gelen “Borsa İstanbul”, için de benzer seanslar geçerlidir. Borsa İşlem Saatleri, yapılan borsa işlemine göre de değişiklik gösterir. Belli bir sabit, istikrarlı çalışma süreci bulunmaz. Genel itibarıyla Borsa İstanbul’un çalışma saatleri 2016 itibarıyla benzer düzeyde seyreder.
2021 (2016 İtibarıyla) Borsa İstanbul (BİST) İşlem Saatleri ve Seans Açıklamaları
Resmi tatiller ve hafta sonu haricinde her sabah 09.40 ila akşam 18.05 saatleri arasında seanslar gerçekleştirilir. Her borsa türü, kategorisi ve alanına göre bazı değişiklikler görülse de genel itibarıyla borsa seansları aşağıdaki gibidir;
Pay Piyasaları Seans Saatleri | |
Açılış Seansı Emir Toplama | 09:40 – 09:55 |
Eşleştirme / Fiyat Belirleme | 09:55 – 10:00 |
Sürekli İşlem | 10:00 – 13:00 |
Gün Ortası Açılış Seansı Emir Toplama | 13:00 – 13:55 |
Eşleştirme / Fiyat Belirleme | 13:55 – 14:00 |
Sürekli İşlem | 14:00 – 18:00 |
Kapanış | 18:00 – 18:01 |
Kapanış Seansı Emir Toplama | 18:01 – 18:05 |
Eşleştirme / Fiyat Belirleme | 18:05 – 18:07 |
Kapanış Fiyatından İşlemler | 18:07 – 18:10 |
Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasaları Seans Saatleri | |
Pay Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri | 09:30 – 18:10 |
Endeks Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri | 09:30 – 18:15 |
Diğer Sözleşmeler | 09:30 – 18:15 |
Kaynak: Garanti BBVA
Açılış Seansı Nedir?
Açılış seansı BİST Pay Piyasasında özel bir seanstır. Hisse (Pay) senedinin alış – satış emirlerinin bir zaman dilini süresince BİST Alım-Satım Sistemi’ne iletildiği ve bahse konu bu sürecin sonunda iletilen emirlerin en fazla işlemden gerçekleşmesini sağlayan tek bir fiyat seviyesinden işleme dönüştürüldüğü seanstır. Tek fiyat yöntemiyle çalışır.
Açılış Fiyatı Nedir?
Açılış seansı emir toplama sürecinin en sonunda en fazla işlem oranı/miktarının gerçekleşmesini sağlayan fiyata açılış fiyatı denilir.
Açılış Fiyatlı Emir (AFE) Nedir?
Açılış fiyatlı emir (AFE), açılış seansına iletilecek olan girilebilir fiyat verisi olmaksızın yalnızca miktar bilgisi içeren alı yahut satış emirlerini ifade eder.
Açılış Seansının Temel Nitelikleri
- Açılış seansı 2 aşamalı yapılır.
- İlk, birinci aşamada yalnızca emirler toplanmaktadır. Bu aşamaya emir toplama aşaması da denilir.
- İkinci aşamada ise en fazla arz ve talebin olduğu fiyattan tek bir açılış fiyatı hesaplanır. Bu hesaba göre emirler gerçekleştirilir. Bu aşama, açılış fiyatının belirlendiği ve de işlemlerin gerçekleştirildiği aşamadır.
Emirlerin Toplanma Aşaması
Emir toplama aşamasında verilen talimatlar iptal edilebilmektedir. Yine aynı şekilde değiştirilebilir veya yeni fiyat ile iyileştirmeler veya kötüleştirmeler yapılabilir.
Emir Kötüleştirmeden Maksat: Verilmiş bir satış emrinin satış fiyatını yükseltmesi demektir. Aynı şekilde verilen bir alış emrinin alış fiyatının daha düşük bir fiyata çekilmesini ifade eder.
Emir toplama aşamasında fiyat kademeleri BİST tarafından yayımlanmamaktadır. Bu yüzden bu aşamada emirler gerçekleştirilmez.
Açılış İşlemleri Aşaması
Aynı zamanda fiyatın belirlenmesi aşamasıdır. BİST açılış seansına iletilen emirler için emir iyileştirme, kötüleştirme, iptal etme gibi talepler kabul görmez. Bu aşamada yalnızca işlem gerçekleştirme yapılır. BİST tarafından en çok işlem miktarının gerçekleştirilmesini sağlayan fiyat açılış fiyatı olarak belirlenmektedir. Bu safhada ise emir sürekli olarak müzayede seansına iletilmek üzere kabul görür. Bu süreçte emirlerin iptal edilmesi mümkündür. Açılış fiyatına uygun olan emirler yeteri miktarda alıcı – satıcı olma durumuna bakılarak eşleştirilir. İşlemlerin gerçekleştirilmesi, gerçekleşme teyitleri de yatırım hesaplarına yansır.
Gerçekleşmeyen limit fiyatlı emirler ise fiyat ve vakit önceliği korunarak durmaksızın müzayede seansına aktarılmaktadır. Açılış emirleri ise iptal edilmektedir.
Tek Fiyat Yöntemi
Belli bir zaman aralığı içerisinde emirlerin herhangi bir eşleşme olmaksızın Borsa İstanbul Pay Piyasası Alım ve Satım Sistemi’ne kabul edilmesi, bu süreç sonunda ise en yüksek miktarda işlemin gerçekleştirilmesini sağlayan tek bir fiyat düzeyinin hesaplanması, bütün işlemlerin de bu tek fiyat seviyesinden gerçekleştirilmesi üzerine kurulu sisteme tek fiyat yöntemi denilmektedir.
Daimi Müzayede
Borsa İstanbul (BİST) Pay Piyasası’ndaki alım ve satım işlemleri üyelerce Borsa Eksperlerinin gözetimi altında bilgisayarlı alım – satım sistemi ile yapılır. Bu yöntemle iletilen emirler rekabet koşullarına göre Çok Fiyat – Sürekli Müzayede Yöntemi ile karşılaştırılır. Bu koşulda uygulanan yönteme daimi (sürekli) Müzayede Sistemi denilir.
Kapanış Seansı Nedir?
Mevcut seans aşamasından arda kalan kotasyon harici bütün hisse senedi alım ve satım emirlerinin aktarıldığı seans türüdür. Bu işlem için belirlenen zaman aralığına kapanış seansı denilir ve bu süreç boyunca yeni emirlerin herhangi bir eşleşmesi yapılmaz. BİST’e kabul edildiği sürenin sonunda ise en yüksek miktarda işlemin gerçekleştirilmesine olanak sunan tek bir fiyat seviyesinin hesaplanması ve bütün işlemlerin de bu fiyat seviyesinde gerçekleşmesi sağlanır. Tek bir fiyat yöntemi ile çalışan seanstır.
Kapanış Fiyatlı Emir (KAFE)
Kapanış seans süreci içerisinde gerçekleştirilen alış ve satış emirleridir. Kapanış fiyatından işlem görmek koşuluyla BİST’a fiyat bilgisi verilmeden (olmaksızın) yalnızca miktar bilgisi ile gönderilen emirlerdir. Aynı bu emirler kapanış fiyatından emirle karşılaştırıldığında işlem gerçekleştirilir.
BİST Çalışma – İşlem Bilgisi
Borsa İstanbul (BİST) Hafta sonları (Cumartesi – Pazar), Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı gibi dini bayram günlerinde ve 1 Mayıs, 19 Mayıs, 23 Nisan, 15 Temmuz, 30 Ağustos, 29 Ekim gibi resmi bayram günlerinde ve 1 Ocak yılbaşı ile Arefe günlerinde hizmet vermemektedir.