Elde ettiği kârı dağıtan şirketlerin karşılaştırılmasında kullanılan sisteme Temettü Verimi denilir. Bir şirketin hisse senet fiyatlarına göre ne kadar temettü dağıttığını gösteren yapı ve oranı ifade eder. İki formül ile hesaplaması yapılmaktadır;
Temettü Verimi = Hisse Başı Ödenen Temettü / Hisse Senet Fiyatı
Temettü Verimi = Toplam Ödenen Temettü / Şirket Piyasa Değeri
Bir yıllık faaliyet döneminin sonunda elde edilen kazanlardan sermayedarlarına dağıttığı kâr payına temettü denilir. Ancak yasal karşılık ve verilendirmeler ayrıldıktan sonra hesaplama yapılır.
Not: Türk Ticaret Kanunu 509. Madde gereği kâr payı yalnızca net dönem kârı ve serbest yedek akçeler üzerinden dağıtılabilmektedir. Daha fazla bilgi için Kâr Payı ve Yedek Akçe makalemize bakabilirsiniz.
Temettü Verimi Nasıl Hesaplanır?
Temettü Verimini iki formül ile hesaplamaktayız. Bunlar;
Temettü Verimi = Hisse Başı Ödenen Temettü / Hisse Senet Fiyatı
Temettü Verimi = Toplam Ödenen Temettü / Şirket Piyasa Değeri
Önemli Notlar
- Hisse senedi fiyatını güncel fiyat temel alınarak yapmayın.
- Maliyetinizi oluşturan rakamsal değeri temel alın ve ona göre hesaplama yapın.
Bunun sebebi ise her yatırımcının temettü verimliliği oranlarında farklılıklar görülebilmesidir. Temettü karşılaştırmalarında temel alınan hisse fiyatı da çoğunlukla sene başı fiyatı veya hesaplama yapılan tarihe kadarki ortalama fiyat olmalıdır.
Bu önemli hususa dikkat ederek, yukarıda belirtilen formülle şirket olarak yapacağınız temettü oranını hesaplayabilirsiniz. Şirket verimliliğini karşılaştırabilir ve yatırımlarınızı şekillendirebilirsiniz. Bu neticede altın, döviz, banka faiz getirisi vb. çeşitli yatırım araçlarının getirileriyle de kıyas yapabilirsiniz.
Konuyu bir örnekle açıklarsak durum daha netleşir. Misal verelim.
Hisse başına ödenen brüt temettü miktarını 2 TL olarak öngörelim.
Hisse senedi fiyatımız da 20 TL olsun (Maliyet edilen, sene başı veya hesap tarihi itibarıyla).
Hissenin Temettü Verimi: 2 TL/20 TL = 0,10. Bu da %10 temettü verimi demektir.
Kısaca Ayrıntı
En kısa haliyle durumu özetleyelim. Yatırımcı olarak aldığımız her 20 TL değerindeki hissenin %10 (2 TL) oranındaki tutarı o yıl tekrar geri alınmış demektir.Temettü verimliliğimizin hisse senedi fiyatlarıyla bağlantılığı olduğunu ve değişkenlik gösterebileceğini unutmamamız gerekir. Hisse senedinin fiyatı 10 TL ve temettü miktarı da 2 TL olsaydı verimimiz 2/10 = %20 oranında olacaktı.
Temettü Ödendiğinde Fiyat Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Temettü ödemesinde “Yeni Fiyat = Eski Fiyat – Hisse Başı Temettü” formülüyle hesaplama yapılır.
Temettü Sözcüğü ve Kökeni
Borsa ve bankacılık başta olmak üzere birçok finansal sektör ve alanda sıkça kullanılan “Temettü” sözcüğü, Arapça kökenli olup “tamattu (تمتّع)” kelimesinden gelmektedir. “Tadını çıkarmak, faydalanmak, yayar sağlamak” gibi anlamlara gelir. 1945 öncesi hiçbir Türkçe ve Osmanlı Türkçesi sözlükte rastlanmamıştır. Bir diğer anlamı ise “bir şeyin kullanım hakkından faydalanma” manası içerir.
“Temettü” sözlüğü için Borsa alanında Türkçe karşılık olarak “Faydalanım” sözcüğünü teklif edebiliriz. Bu sözcük için İngilizcede “Dividend Yield”, Almancada ise “Dividendenrendite” kelimeleri kullanılmaktadır.
Temettü Verimi Nasıl Yorumlanır?
Temettü verimi, şirkete ödediğimiz her 1 TL’lik yüzde oranının ne kadarını nakit olarak hesaba geri aldığımızı gösterir. 1000 TL bir hisse için yatırdıysak ve temettü verimliliğimiz de %10 ise, o sene 10 TL kâr elde etmiş oluruz. Bu durumu her yıl değişken bir oranda tabloya vuralım. İşte o ortalama bizim yıllara göre dönüşüm oranımızı anlatır.
Bu ortalama ise bizim bir şirkete yatırım yapmamız durumunda ne kadar kâr payı kazanacağımızı belirtir. Kaç yılda anaparamızı tekrar geri alıp, çıkaracağımız konusunda bilgi verir.
Not: Temettü veren şirketlerin her daim temettü vereceğine dair garantisi yoktur. Her yıl temettü alacağız diye bir durum da bulunmaz. Yatırımlarımızda bu konuyu da göz önünde mutlaka bulundurmamız gerekir. Her şirketin kâr dağıtım ilkeleri bulunuyor. Fakat yatırım yaptığımız şirketin illa ki zarar etme durumu da olabilmekte. Böyle bir durumda size veya bir başkasına kâr payı vermesi zor olabilir. Bazen de yatırımlarını artırmak amacıyla da vermeyebilmektedirler.
Unutmayalım ki Temettü Verimi, hisse seçiminde önemli bir etkendir. Ancak yalnızca temettü oranı yüksek hisselere yönelmek doğru ve akıllıca bir yatırım, atılım olmayacaktır. Bu yüzden diğer hisse senetlerini de göz ardı etmeden yatırımlarınızı yapmanızda fayda var.
Önemli Noktalar
Bir şirketin profilini, portföyünü tam ortaya çıkarmamız yatırımlarımızın verimliliği açısından oldukça önemlidir. Dolayısıyla şirketlerin teknolojiye karşı duyarlılıkları ve uyumları, krizlere karşı ek çözümleri vb. durumlar temettü verimliliği ile ön görülemez. Bu yüzden sadece şirketlerin temettü verimini inceleyerek bu tarz ayrıntılar hakkında bilgi sahibi olamayız. Çok daha detaylı temel analiz yapmak gerekir.