Borsada kademe bir tür analiz yöntemidir. Hisse senetlerine ait bir ücrete tekabül eden alım – satım aşamaları için yapılmakta olan bir tür incelemedir. Kademe için aynı zamanda “Derinlik Analizi” terimi de borsada kullanılır. 

Borsa, günümüz ekonomik düzene dayalı yaşam formunda birçok firmaya ait hisse senetlerinin işlem gördüğü dev – sanal bir platformdur. Kendi alanında bilinmesi gereken terimler ve kavramlar bulunur. Bu bahse konu hisse senetleri, gün içinde birtakım işlemler görür ve gün sonunda ise alım – satım kademelerine göre gerçekleşir. Bu yüzden bir hisse senedinin kademelerinin belirlenebilmesi, o hisse senedinin gidişatı hakkında öngörüde bulunabilmek demektir. Akıllı bir yatırımcı, kademe analizi ile borsada kendi avantajına adımlar atmış olur. 

Borsada Kademe Analizi Nedir?

Hisse senetlerinin alım ve satımlarına karşılık gelen kademeleri inceleyip üzerinde analiz yapılmasına Kademe Analizi (Derinlik Analizi) denir. Günün sonunda ortaya çıkan alım ve satımlara bakılarak kademeler belirlenir. Bu kademeler hisseden hisseye farklılık gösterirler. Çünkü bazı hisse senetleri başka senetlere göre fiyat bakımından yüksek olabiliyor. Bazen de hisse adedi yüksek olabiliyor. Örnek vermek gerekirse A hissesi gün boyunca 10 kademede işlem yapılması emredilebilir. Ama B hissesi daha sığ olduğu için 5 kademede işlem yapılması emredilebilir. Kademelerin bir başka amacı ise yatırımcıların yüksek zararlar etmelerini engellemek içindir. Bu nedenle bir kademede alım veya satım işlemi tamamlanmadan bir sonraki veya önceki kademeye geçmek mümkün değildir. 

Borsada Fiyat Oluşumu: Borsada Derinlik Analizi’nin Faydaları 

Borsada bir hissenin fiyat oluşumunu tahmin edebilmek için o hissenin alış ve satış analizine bakmak ve o hissenin eğilimine yani gidişatına bakmak gerekir. Zaten buna derinlik analizi denir. Derinlik analizinin en büyük faydalarından biri hisse senedinin yoğunlaşma, dağıtılma gibi analizleri yapılabiliyor. Ayrıca yabancı alış ve satış dengesi de kontrol edilebiliyor. Ancak dikkat edilmesi gerekilen nokta, derinlik analizinin yanlış işlemle sonuçlanabilmesidir. Bunun sebebi derinlik analizinin çok belli olmasındandır. Buna bir örnekse kademe boşalması sırasına işleme geç kalınmasıdır. 

Kademe Analizi Nasıl Okunur?

Seans öncesinde ilk önce emir toplama işlemi uygulanır. Alım ve Satım yapmak isteyenler emirlerini Borsa İstanbul’a iletir. Borsanın açılışıyla beraber alım ve satımın öncelikli olduğu kademeler alım – satım fiyatı olarak belirlenir.

Alıcı ve satıcıların sürekli arz ve talep oluşumu neticesinde çeşitli işlemler borsada söz konusudur. Bir bakıma noktaları kesişen arz ve talep ilişkisi akabinde de borsa yani piyasa fiyatları ortaya çıkar. Borsada düzenlenmekte olan seanslardan önce emirler toplanır. Alıcı ve satıcılar, kabul ettikleri fiyat kademesinde emir gönderimi yapar. Toplanan ve Borsa İstanbul’a iletilen bu emirler sonra fiyat kademeleri arasında karşılaştırılır. Alımın ve Satışın yoğun olduğu, ağırlıkta bulunduğu kademeler eşleştirilir. Netice olarak da alış ve satış fiyatları belirlenir. 

Kademe Analizi de bu ekranların ve eşleşmelerin doğru ve etkin incelenmesini, okunmasını ifade eder. Hiçbir eşleşmeye dâhil olamayan fiyat kademeleri de eşleşme olana dek beklemeye alınır. İptal edilmedikçe de kademe ekranında durmaya devam eder. 

Konuyu kısa bir örnekle açıklayalım. Tutarı 2.00 TL olan bir hisse senedi düşünelim. Alım kademesi 2 TL ve satım kademesi de 1.99 TL cari olabilir. Bu düzeyde şunu diyebiliriz; 2.00 kademesinde 2000 lot, 1.99 kademesinde 3000 lot bulunuyor. Dahası öyle kabul edecek olursak 2.00 TL kademesinden 2000 lot girilmesi hiçbir hareketliliğe sebep olmayacaktır. 

Eğer alım kademesindeki lot oranı çoksa ilgili hisse senedine olan talep de o kadar çok demektir. İşte Kademe Analizi, bu gibi durumlarda yatırımcıya fayda bazında birtakım öngörüler sunar. Bir hisse senedinde alış kademelerindeki lot az ise de talebin az olduğu anlamına gelir. Bu bilgiler ve kademe analizi sayesinde gün içinde birtakım tahminler yürütebiliriz. Böylece zarar etme riskini en aza indirip, kazanç durumunu daha garanti altına alabiliriz. 

İyi yatırımcılar alanında ne kadar uzman olsalar da hala birçoğu kademe analizi yapmakta ve bu ekranları özenle kullanmaktadır. Borsa, yatırımların ve kazancık yüksek olduğu bir alan olduğu kadar ciddi ve öngörülemeyen zararların da yaşanabileceği riskli bir platformdur. Bu bilinç ekseninde akıllıca davranılmalıdır. Yerinde, etkin ve doğru kararlar verilmelidir.